‘Alcohol thuis kun je als ouder beter helemaal verbieden’

◯ Waar ◯ Grotendeels waar ◯ Half waar ◯ Grotendeels  onwaar ◯ Onwaar

De aanleiding

De kinderen van tv-presentatrice Karin de Groot mochten tot hun achttiende jaar thuis geen alcohol drinken. Nog geen slokje, „ook niet met Oud en Nieuw”. Ze vertelde erover afgelopen dinsdag in het EO-programma Knevel en Van den Brink. Aanleiding was de leeftijdsverhoging naar 18 jaar voor de verkoop van alcohol per 1 januari.

De Groot was niet naïef, zei ze. Natuurlijk hadden haar kinderen, inmiddels 18, 20 en 28 jaar oud, voor hun achttiende buitenshuis wel alcohol gedronken. Maar dat was niet het punt: „Ik wil gewoon niet het signaal geven dat het mag.”

De andere tafelgenoten dachten er heel anders over. Zo had generaal buiten dienst Peter van Uhm zijn kinderen wel thuis laten drinken toen ze nog geen achttien waren. „Papa en mama zien ze wel een wijntje drinken, en zij mogen niet. Ik zou dat bijna leeftijdsdiscriminatie noemen.” Kinderen, zei hij, zoeken toch wel hun grenzen op. „Dan kun je ze dus maar beter gecontroleerd laten drinken in een veilige thuisomgeving.”

Ook tafelgast Manuel Venderbos, EO-presentator en vader van twee jonge kinderen, was het „absoluut niet” met Karin de Groot eens. Verbieden heeft geen zin, zei hij. Liever zou hij, net als Van Uhm, zijn kinderen vanaf hun zestiende laten meedrinken en ze ermee opvoeden.

En toen werd Karin de Groot opeens fel. „Ik vind het echt heel erg dat jullie dit zeggen, want uit alle onderzoeken blijkt dat dit helemáál niet werkt.” Je kunt beter streng zijn en alcohol thuis verbieden, zei ze, dan kinderen gecontroleerd laten meedrinken. „Alle deskundigen” zeggen dat kinderen bij ‘gecontroleerd’ meedrinken later juist meer gaan drinken.

„Schokkend” vond Karin de Groot daarom de standpunten van haar tafelgenoten. Want „als uit alle onderzoeken blijkt dat iets negatief werkt, waarom zou je het dan doen?” En, even later: „Dat is een vorm van kindermishandeling.”

„Ik hoor over deze onderzoeken echt voor het eerst”, zei Peter van Uhm verontschuldigd.

Manuel Venderbos: „Dus je vindt me een slechte vader als ik mijn kinderen vanaf hun zestiende een glas wijn aanbied?”

„Ja”.

De felle toon van Karin de Groot was voor meerdere lezers aanleiding om next.checkt te mailen. Is het zo dat ouders hun kinderen ook thuis beter geen alcohol kunnen geven voor hun achttiende jaar? Zeggen „alle deskundigen” dit?

En, klopt het?

Het idee dat onder toezicht leren drinken beschermend werkt, is ingesleten in de Nederlandse drinkcultuur. Door thuis verantwoord te drinken zouden jongeren buitenshuis verstandiger, minder overmatig, met alcohol omgaan. Zo is de theorie, al decennia.

Klinkt aannemelijk, „en dat is nu net het probleem”, zegt directeur van het Trimbos-instituut Rutger Engels, die jarenlang onderzoek heeft gedaan naar de invloed van ouders op alcoholgebruik.

„Er zijn veel ouders die zo denken, maar het tegenovergestelde is waar”, zegt Engels. Kinderen die thuis hebben ‘leren’ drinken gaan op termijn juist meer alcohol drinken, dat blijkt uit alle recente wetenschappelijke studies. En ook de beschikbaarheid van alcohol thuis leidt tot meer alcoholgebruik van jongeren, zowel binnens- als buitenshuis. Preventieve effecten van ‘gecontroleerd drinken’ zijn er niet. In Nederland, de Verenigde Staten en Australië zijn studies gedaan die dit hebben aangetoond.

Het inzicht dat ouders alcohol thuis beter helemaal kunnen verbieden is overigens vrij nieuw. Op ouderavonden werd de discussie hierover daarom vaak beslecht in het voordeel van de tolerante ouders, weet directeur Wim van Dalen van de Stichting Alcoholpreventie (STAP). „Lange tijd konden we ouders die zeiden dat hun kinderen uit pedagogisch oogpunt thuis mochten drinken, niet van repliek voorzien.” Dat veranderde in 2007, toen Engels en een promovenda voor het eerst overtuigend het tegendeel aantoonden. Eén keer per jaar, vijf jaar lang, ondervroegen zij 428 Nederlandse gezinnen over de opvoedregels omtrent het alcoholgebruik van hun tienerkinderen. Hoe strenger de ouders waren, hoe kleiner de kans dat hun kinderen op jonge leeftijd begonnen met drinken. De inzichten zijn sindsdien opgenomen in preventiecampagnes.

Conclusie

Tv-presentatrice Karin de Groot zei aan tafel bij Knevel en van den Brink dat ouders hun kinderen thuis beter geen alcohol kunnen geven voor hun achttiende jaar. Gewoon verbieden zou volgens „alle deskundigen” beter zijn dan ‘gecontroleerd’ meedrinken. Ze heeft gelijk, onderzoek toont dit aan. We beoordelen de bewering daarom als waar.

Freek Schravesande